Ukryty blask. Świat Carlosa Castanedy

Autor: Łukasz Krzywoń

Wokół twórczości Carlosa Castanedy narosło wiele mitów i kontrowersji. Autor stara się przybliżyć Czytelnikowi podstawowe idee z książek Castanedy w kontekście innych tradycji duchowych, także zachodnich. Okazuje się bowiem, że zasadnicze modele ewolucji duchowej człowieka są identyczne w różnych kulturach, często niezależnych i odległych od siebie. Autor nie rozstrzyga sporów dotyczących rozumienia dzieł Castanedy, lecz proponuje refleksję nad prawdziwą naturą człowieka. Jest to szczególnie ważne w czasach, kiedy ludzie przestali dostrzegać swój wewnętrzny ukryty blask.

Carlos Castaneda i jego ścieżka

Carlos Castaneda (ur. 25 grudnia 1925 w Cajamarca, Perú, zm. 27 kwietnia 1998) to antropolog amerykański, autor serii kontrowersyjnych książek opisujących jego naukę szamanizmu (starożytna toltecka magia) wśród Indian z Meksyku.

W 1960 miał on spotkać szamana z plemienia Yaqui o imieniu don Juan Matus. Twierdził, że odziedziczył po don Juanie pozycję naguala, przywódcy grupy „widzących”. Terminu nagual używał również jako określenia tego co jest niepoznawalne, nieznane i niemożliwe do poznania; twierdził, że dla jego grupy „widzących” don Juan był w pewnym sensie połączeniem z niepoznawalnym. Zwrot nagual jest używany przez antropologów jako określenie szamana czy czarownika, który jest zdolny do zmiany kształtów lub przybrania formy zwierzęcej, a także do określenia formy w jaką szaman może się przekształcić.

Prace Castanedy zawierają opisy paranormalnych lub magicznych doświadczeń, kilkunastu technik psychologicznych, tolteckich rytuałów magicznych, szamanizmu oraz doświadczeń z psychodelikami (np. z pejotlem). Prace Carlosa Castanedy zostały sprzedane w 8 milionach egzemplarzy, przetłumaczono je na 17 języków, w tym polski.

Dwanaście książek „popularnonaukowych” (Castaneda pisał też prace akademickie) jest zorganizowanych w trzy zbiory po cztery, każdy zbiór odpowiada tolteckim sztukom: sztuce wojownika, sztuce podchodzenia oraz sztuce intencji. Dla każdej ze sztuk istnieje również kompendium, które opisuje najistotniejsze ze wszystkich nauk danej serii. Trzy kompendia w ramach tych zbiorów zostały opublikowane pośmiertnie.

Sztuka wojownika:

• Nauki Don Juana (1968)
• Odrębna rzeczywistość (1971)
• Podróż do Ixtlan (1972)
• Kompendium: Magiczne Kroki (1998)

Sztuka podchodzenia:

• Opowieści o mocy (1974)
• Drugi krąg mocy (1977)
• Dar orła (1981)
• Aktywna strona nieskończoności (1999)

Sztuka intencji:

• Wewnętrzny ogień (1984)
• Potęga milczenia (1987)
• Sztuka śnienia (1993)
• Kompendium: Koło Czasu (2000)

Sztuka wojownika – sztuka ta rozpoczyna podróż ze świata tonala (świat materialny) do świata naguala (duch). Podczas tego stadium wojownik-podróżnik usiłuje zmniejszyć poczucie własnej ważności oraz „gromadzić energię”. Przede wszystkim uczeń jest nakłaniany do podjęcia działań oraz wzięcia pełnej odpowiedzialności za swoje życie.

Sztuka podchodzenia – adept sztuki podchodzenia dąży do oczyszczenia i gromadzenia „energii” oraz do wzmocnienia swojej więzi z duchem. Wojownik-podróżnik staje się nieskazitelny poprzez doświadczalne sprawdzanie tego połączenia i porzucanie swoich wątpliwości, akceptowanie swojego losu oraz kontynuowanie swojej podróży na ścieżce serca.

Sztuka intencji – kiedy wojownik-podróżnik zgromadzi wystarczającą ilość dodatkowej „energii”, osobistej mocy, aktywowana jest uśpiona druga uwaga. Śnienie staje się możliwe. Wojownik-podróżnik podtrzymuje nieskazitelność, idzie swoją drogą „z sercem” i czeka, aby „otworzyć się na wolność”.

Książki Castanedy mogą być czytane jako dzieła filozoficzno-pragmatyczne, które przedstawiają świat, w którym osoba może żyć swoim własnym życiem. Istnieje światowy ruch praktykujących tę filozofię (Cleargreen), starający się praktycznie wykorzystywać idee Castanedy niezależnie, lub po konsultacjach z osobami związanymi z Castanedą.